การออกแบบห้องน้ำ

          ภายใน ห้องน้ำ ควรประกอบด้วย อ่างล้างหน้า อาจ จะมีเคาน์เตอร์ด้วยก็ได้ ชักโครก โถปัสสาวะชาย ที่อาบน้ำ หรือถ้ามีพื้นที่มากพอ อาจใส่อ่างอาบน้ำเข้าไปก็ได้ การใช้งาน แค่นี้ก็เพียงพอแล้ว แต่อย่าลืมที่ขาดเสียไม่ได้ภายในห้องน้ำ ควรมีพัดลม ระบายอากาศ หรือช่องลมก็ได้ หากไม่มีจะทำให้ ห้องน้ำอับชื้นและเกิดกลิ่นเหม็นได้
         ห้องน้ำควรจัดตกแต่งให้สะอาด ไม่อึดอัด ควรแบ่ง เป็น 2 ส่วน คือ ส่วนเปียก และส่วนแห้ง
ส่วนเปียก จะใช้ในการอาบน้ำ อาจจะเป็นอ่างหรือ ฝักบัวก็ได้ ควรมีการป้องกัน ไม่ให้น้ำกระเด็นมาสู่ส่วนแห้ง
ส่วนแห้งก็คือ ส่วนอ่างล้างหน้า โถปัสสาวะ ชักโครก ส่วนนี้สามารถใช้พรมแผ่น มาวางได้ แต่การใช้งานต้องระวัง ให้แห้งจริงๆนอกจากนี้ยังต้องมีเฟอร์นิเจอร์ส่วนประกอบต่างๆ อีก เช่น กระจกส่องหน้า ที่ใส่ทิชชู ที่ใส่สบู่ ที่แขวนผ้าเช็ด หน้า เป็นต้น
         ถ้าเฟอร์นิเจอร์พวกนี้อยู่ในตำแหน่งที่ไม่เหมาะสมจะ ใช้งานไม่สะดวก ควรออกแบบไว้ล่วงหน้าเลยจะดีกว่า เพราะ ถ้ามีปัญหาจะแก้ไขยาก เช่น ตำแหน่งของกระจกส่องหน้าสูงเกินไป ที่แขวนผ้าเช็ดหน้า และที่ใส่ทิชชูใกล้อ่างล้างหน้าจน เกินไป ทำให้เปียกได้
ที่แขวนผ้าเช็ดตัวอยู่ไกลจากส่วนอาบน้ำ  สายชำระอยู่ซ้ายมือ ใช้งานไม่สะดวก   ม่านกันน้ำ เลื่อนไปแล้วติดสุขภัณฑ์    ที่วางสบู่ โดนน้ำจากฝักบัว ทั้งหมดนี้ควรหลีกเลี่ยงให้ได้

การจัด
         การจัดห้องน้ำห้องส้วมควรยึดหลักความสวยงาม ที่ไม่ทำให้เสียประโยชน์ใช้สอย ห้องน้ำและห้องส้วม อาจจัดแยกจากกัน หรือรวมไว้ใน ห้องเดียวกันก็ได้ การจัดไว้รวมกัน ยังอาจแบ่งเป็นตอน ๆ ทำให้สามารถใช้ห้องน้ำได้พร้อมกัน ครั้งละหลายคน โดยแต่ละคน จะมีม่านหรือผนังเตี้ยๆกั้นไว้ การจัดเรียงสุขภัณฑ์ทั้งหลายไว้ในผนังเดียวกันเป็น การประหยัด ค่าติดตั้งท่อน้ำ ได้ดีที่สุด
         ในปัจจุบันมีผู้ผลิตห้องน้ำสำเร็จรูป ออกจำหน่ายด้วยกันหลายราย ผนังห้องน้ำทำด้วยใยแก้ว มีสุขภัณฑ์ต่าง ๆ ครบครัน ซึ่งสามารถนำมาประกอบเข้ากับห้องได้ทันที เจ้าของห้องน้ำ ควรเลือกสีกระเบื้องและสุขภัณฑ์ต่าง ๆ ให้มีสีและลวดลายกลมกลืนกัน สำหรับการทำพื้น การปูกระเบื้อง การเดินท่อ และการติดตั้งเครื่องใช้ในห้องน้ำนั้น เป็นเรื่องที่สำคัญมาก ดังนั้นจึงควรเลือกช่าง ที่มีความชำนาญด้านนี้เป็นพิเศษโดยเฉพาะการป้องกันการรั่วซึม

หลักในการจัด

หลักที่ควรคำนึงสำหรับการจัดสร้างห้องน้ำห้องส้วม คือ

              1. ไม่ควรปูพื้นห้องด้วยวัสดุที่มีผิวหน้าลื่นและเรียบเป็นมัน เช่น กระเบื้องเคลือบ เพราะเมื่อเปียกน้ำ อาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย ควรใช้วัสดุที่มีผิวหน้าค่อนข้างหยาบ เช่น โมเสกชนิดด้าน เซรามิกชนิดด้าน เป็นต้น
              2. เมื่อเปิดบานประตูแล้วไม่ควรบังสวิตซ์ไฟ ควรใช้ปลั๊ก และสวิตซ์ไฟ แบบกันน้ำ และไม่ควรติดตั้ง ในส่วนที่น้ำ สามารถกระเด็นได้ถึง
              3. .สามารถระบายอากาศออกทางหน้าต่าง และแสงสว่าง ก็สามารถ ส่องผ่านเข้ามาได้ หน้าต่างควรอยู่สูงเกินระดับสายตา ผู้ที่เดินผ่านภายนอก และที่สำคัญต้องมิดชิด
              4. ไม่ควรตั้งโถส้วมตรงกับประตู
              5. .ท่อระบายน้ำควรมีขนาดใหญ่พอสมควร และพื้นห้องต้องเทลาดไปยังบริเวณท่อระบายน้ำ
              6. .ควรติดฉากพลาสติกหรือกระจกเลื่อนระหว่างส่วนอาบน้ำกับส่วนอื่น ๆ ที่พื้นอาจก่อขอบสูงประมาณ 0.20 เมตร เพื่อไม่ให้น้ำกระเด็นหรือไหลไปยังส่วนอื่น ๆ

ขนาด

      หากเนื้อที่ในบ้านอำนวยห้องน้ำมักมีขนาดใหญ่ เพื่อให้จัดแต่งได้อย่างสวยงาม และสะดวกสบายน่าใช้ และถ้ามีบริเวณกว้างขวางพอ ห้องน้ำกับห้องส้วมมักแยกจากกันเป็นสัดเป็นส่วน หรือไม่เช่นนั้นแต่ละ

ที่ตั้ง

ห้องน้ำอาจตั้งอยู่ภายในตัวบ้าน หรือแยกออกไปตั้งภายนอกก็ได้ ห้องน้ำห้องส้วมสำหรับแขก ควรอยู่ใกล้กับห้องรับแขก ห้องน้ำชั้นบนควรติดกับห้องนอน สิ่งที่ควรระมัดระวังคือห้องน้ำห้องส้วม ต้องตั้งอยู่ในที่ซึ่งระบายอากาศได้ดี และควรตั้งบริเวณทิศตะวันตกเพื่อให้แสงแดดยามบ่าย สามารถส่องดถึงได้

แสงสว่าง

ห้องน้ำห้องส้วมต้องการแสงสว่างพอประมาณ โดยทั่วไปมักจะเน้นแสงบริเวณกระจกส่องหน้า ซึ่งบางครั้งใช้สำหรับโกนหนวดแต่งหน้า และควรมีแสงแดดส่องในเวลากลางวัน เพื่อช่วยประหยัดค่าไฟฟ้าและเป็นการฆ่าเชื้อโรค ในห้องน้ำห้องส้วมไปด้วยในตัว

 
เครื่องใช้ในห้องน้ำ 

เครื่องใช้
การจัดเครื่องใช้ขึ้นอยู่กับแบบของห้องน้ำห้องส้วมว่าจะเป็นแบบใด ซึ่งมีด้วยกัน 3 แบบ คือ

1. แบบตุ่มน้ำหรืออ่างน้ำ (ใช้ตัก)
2. แบบฝักบัว
3. แบบอ่างอาบน้ำ


สำหรับเครื่องใช้ในห้องน้ำห้องส้วมทั้ง 3 แบบสามารถกล่าวรวม ๆ ได้ คือ

       ที่เก็บน้ำอาจเป็นตุ่มน้ำ หรือ ที่เก็บน้ำแบบก่อ เองซึ่ง ก่อด้วยอิฐ หรือใช้คอนกรีตหล่อ และห้องกันการรั่วซึม โดยผสมน้ำยากันซึมลงในปูนแล้วปูผนังด้านนอกด้านใน และพื้นด้วย กระเบื้องเคลือบ ด้านข้างตอนล่างสุด มีช่องระบายน้ำออก นอกจากตุ่มน้ำแล้ว ยังมีพลาสติกหล่อ เป็นถังหลายขนาด หลายรูปทรง เพื่อเก็บกักน้ำไว้ใช้

ฝักบัวมี 2 แบบ คือ ชนิดก้านแข็งติดถาวรกับผนัง และชนิดสายอ่อนซึ่งสามารถปรับระดับการพ่นน้ำได้

             อ่างอาบน้ำขนาดที่นิยมคือ 0.80 x 1.50 x 0.40 เมตร มีทั้งรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า รูปไข่ สี่เหลี่ยมจัตุรัส อ่างน้ำเป็นเหล็กหล่อเคลือบด้วย น้ำยาเคลือบ และมีก๊อกติดมากับอ่าง ซึ่งสามารถใช้ได้ทั้ง น้ำร้อนและน้ำเย็น ในปัจจุบันการใช้ อ่างอาบน้ำ ลดน้อยลงไปมาก เนื่องจาก ปัญหาการขาดแคลนน้ำ ซึ่งรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ

            อ่างล้างหน้ามีรูปทรงต่างๆ กัน เช่น สีเหลี่ยมผืนผ้า รูปไข่ รูปกลม มีทั้งแบบ ยึดติดกำแพงและผนัง และแบบที่ก่อขึ้นมาเป็นโต๊ะ อ่างล้างหน้า จะสูงจากพื้น ประมาณ 0.80 เมตร

            ส่วนที่เป็นโต๊ะวางอ่างล้างหน้าอาจมีส่วนล่างเป็นตู้หรือลิ้นชักเก็บเครื่องใช้ในห้องน้ำ เช่น ผ้าเช็คตัว สบู่ กระดาษชำระที่สำรองไว้ ฯลฯ และมักติดกระจกเงา ไว้ด้านหลังอ่างล้างหน้า

โถส้วมโดยทั่วไปมี 2 ประเภท คือ ส้วมซึมและส้วมซักโครก

           ส้วมซึม(squat) หรือ ส้วมนั่งยอง มีทั้งแบบซีเมนต์หล่อ ตกแต่งด้วยหินขัด กับแบบดินขาวเคลือบ ซึ่งดูสวยงาม ทำความสะอาดง่าย และมีราคาแพงกว่าส้วมซึม ยังมีแบบที่มีเฉพาะตัว ส้วมซึ่งต้องนำไปฝัง กับพื้นห้องน้ำหรือ ก่อฐานสูงขึ้นมาแล้ว ฝังตัวส้วมลงไป กับแบบที่มีฐานหุ้ม อยู่เรียบร้อย ส่วนมากตัว ส้วมสูงจากพื้นประมาณ 0.20เมตร การชำระของส้วมซึมมี 3 แบบด้วยกัน ได้แก่

          - แบบราดน้ำ ซึ่งต้องจัดเตรียมหา ที่ใส่น้ำไว้ อาจเป็นตุ่มใบเล็ก ถังน้ำ หรือ ก่อที่เก็บน้ำขึ้นเอง เพื่อใช้เก็บน้ำ โดยเฉพาะก็ได้ โดยต้อง กำหนดขนาด ให้เหมาะสมซึ่ง ผู้นั่งส้วมจะใช้ได้สะดวกแบบหม้อน้ำ (Cistern) มีหม้อเก็บน้ำอยู่ ด้านหลังของตัวส้วม เมื่อต้องการใช้ก็กดคันโยก ให้น้ำจากหม้อ ไหลมาทำความสะอาดส้วม แบบสุดท้ายคือ แบบฟลัชวาล์ว (flush valve) ซึ่งคล้ายกับแบบหม้อน้ำเพียงแต่ไม่มีหม้อน้ำเมื่อกดคันโยก ก็จะมีน้ำไหลออกมา ทำความสะอาดอัตโนมัติ

         - ส้วมชักโครก (toilet) ส่วนมากทำด้วยดินขาวเคลือบแก้ว (vitreous china) โถส้วมมีทั้งรูปทรงกลมและรูปไข่ ขนาดประมาณ 0.35 x 0.40 เมตร และสูงจากพื้น 0.40 เมตร มีฐานติดกับพื้นมีฝารองนั่ง และฝาสำหรับปิดโถส้วม เมื่อไม่ได้ใช้ ส้วมชักโครกมีทั้งแบบหม้อน้ำและ แบบฟลัชวาล์ว



ข้อพิจารณาในการจัดแต่งห้องน้ำ

            การติดตั้งโคมไฟให้แสงสว่างควรติดตั้งตายตัว และเต้าสำหรับเสียบปลั๊ก ควรควรมีฝาครอบ เพื่อความปลอดภัย สวิทช์ไฟควรติดไว้ภายนอกห้องน้ำ หรือถ้าเอาไว้ในห้องน้ำ ควรปิด-เปิดด้วยการดึงเชือก และควรต่อเชือกให้ยาวพอ สำหรับเด็กๆด้วย การติดโคมไฟโดยทั่วไป จะติดกลางห้อง และอาจสร้างบรรยากาศ โดยการติดกระจก ที่มีคุณสมบัติกระจายแสง หรืออาจใช้ไฟฟ้าที่ปรับแสงได้ โดยเฉพาะหน้ากระจกส่องหน้าต้องจัดแสง ให้สว่างเพียงพอ ให้เหมาะสมกับกิจกรรมต่างๆ หน้ากระจก เช่น การโกนหนวด หรือ แต่งหน้า

            ผนังและพื้นที่นิยมนำมาตกแต่ง ปูพื้นและบุผนัง ห้องน้ำมากที่สุด คือ กระเบื้องเซรามิก ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์ ที่มีคุณภาพ คงทน ต่อการใช้งาน มีสีสันและลวดลายหลายแบบให้เลือกใช้ ในการตกแต่งอาจใช้วิธีปูกระเบื้องที่พื้น และบุผนังตลอดจรดเพดาน หรือถ้าเป็นห้องขนาดใหญ่ ต้องการลดค่าใช้จ่าย อาจใช้กระเบื้องเซรามิคบุผนัง เพียงเศษสามส่วนสี่ ของความสูงของผนังห้อง ส่วนที่เหลือทาสี ีโดยเลือกสีให้สัมพันธ์กับสีกระเบื้อง ถ้าห้องมีขนาดแคบ อาจแก้ไขโดยติดกระจกที่ผนัง เพื่อทำให้ห้องดูกว้างขึ้น แต่ต้องคำนึงถึงความสะดวก ในการทำความสะอาดด้วย ส่วนวิธีบุผนัง ที่มีราคาถูกที่สุดคือ การทาสี อาจจะทา สีเดียวกันตลอด หรืออาจทาสีเดียว แล้วใช้สีเข้มๆ ทาเน้นงานไม้ งานท่อที่มีอยู่ จะทำให้ดูสดใส มากขึ้น วัสดุที่ปิดผนังอีกชิ้นหนึ่งคือ ไวนิลวอลล์เปเปอร์ ซึ่งปัจจุบัน มีสีลวดลาย และพื้นผิว ที่แตกต่างกัน มากมาย มีให้เลือกให้ตามใจชอบ

            ในห้องน้ำจะมีของใช้มากมาย ดังนั้นจึงต้องจัดหา ที่เก็บให้เป็น ระเบียบเรียบร้อย สวยงามและที่สำคัญ คือหยิบใช้สะดวก เช่น อาจทำราว พาดผ้าเช็ดตัว หรือจัดไว้ที่ชั้นวางสบู่ แชมพูสระผม เครื่องสำอาง และมีดโกน ควรเก็บไว้ให้พ้นมือเด็ก อาจจะเป็น ที่ชั้นวางหรือตู้กระจก เหนืออ่างล้างหน้า หรืออาจทำ ที่วางของ ไว้อ่างล้างหน้า เพื่อบังท่อน้ำทิ้งไป ด้วยในตัว สำหรับบ้านที่มีห้องน้ำขนาดใหญ่ มีเนื้อที่ ในการตกแต่ง ได้มาก อาจจะตั้ง ชั้นวางหนังสือ อ่านเล่น เก้าอี้ตัวสวย ติดม่านมู่ลี่ที่หน้าต่าง ตั้งกระถาง ต้นไม้ ตามมุมต่างๆ หรือนำศิลปะ ในยุคใด ยุคหนึ่ง มาประดับ เช่น เยือก ถ้วย เปลือกหอยต่างๆ เป็นต้น
การเปิดหน้าต่างในห้องน้ำ จะต้องตรวจดู ให้ปลอดจาก สายตาคนภายนอก แต่อาจจะหากระจก ทึบแสง หรือกระจกหักเหแสง ได้มาติดไว้ หากเป็นมู่ลี่ ควรเป็น มู่ลี่บานเกร็ดแนวดิ่ง เพราะแสงจะเข้าได้ แม้ปิดอยู่หรืออาจติดม่าน เพียงครึ่งล่างของหน้าต่าง หรือทำชั้นวางต้นไม้ หรือ สิ่งของจะบังสายตาได้มาก