“ถ้าพูดถึงเทรนด์สวน คนจะไปเปรียบเทียบกับเทรนด์เฟอร์นิเจอร์ เทรนด์แฟชั่น เทรนด์สวนจริงๆ มันไม่ได้เปลี่ยนแปลงเร็วขนาดนั้น คนเราจัดสวนครั้ง หนึ่งก็อยู่ได้สิบปี สร้างบ้านครั้งหนึ่งอยู่ได้สิบยี่สิบปี เทรนด์ที่มาใหม่ก็ไม่ได้หมายความว่าจะมาแทนของเก่า หรือว่าปีนี้คนจะแห่กันมาจัดเทรนด์เดียวกันหมดแล้ว สวนแบบเก่าจะไม่มีใครจัดเลย ไม่ใช่แบบนั้น” คุณ เจรมัย พิทักษ์วงษ์ บรรณาธิการอำนวยการ นิตยสารบ้านและสวน พูดถึงคำว่า ‘เทรนด์’ กับการจัดสวน
ย้อนกลับไปมองการจัดสวนในช่วงเวลาที่ผ่านมา คุณเจรมัยบอกว่า
“หลายๆ คนอาจจะมีบ้านที่จัดสวนต้นไม้ เยอะๆ ใบเขียวๆ เป็นพืชเมืองร้อนเรียกว่า ทรอปิคอล การ์เดน (Tropical Garden) มีตามโรงแรมรีสอร์ทเยอะแยะเลย คนรุ่นใหม่เห็นต้นไม้เยอะๆ แบบนั้นอาจจะไม่ชอบ รู้สึกว่ามันต้องดูแลเยอะ ต้องรู้จักชื่อต้นไม้เยอะมาก ต้นไม้ชนิดนี้ใช้แดดน้อยใช้น้ำมากใช้ดินประเภทไหนมีดอกไหม เราไม่รู้เลย เทรนด์ใหม่ที่มาเมื่อห้าปีที่แล้วคือเทรนด์ของการใช้ ฮาร์ด สเคป (Hard Scape) คือสวนที่ มีพื้นที่แข็งๆ แทนที่จะมีเป็นสนามหญ้า ดูแลต้นไม้ง่ายขึ้นมีต้นไม้ไม่กี่ชนิดที่เขารู้จักที่ดังๆ อยู่อย่างต้นไม้ประเภทหูกระจง ลั่นทม เป็นเทรนด์ที่มานิยมช่วงระยะหนึ่งแล้วคนรุ่นใหม่จะชอบสวยดีเห็นตามนิตยสารก็ เอาไปปลูก”
สวนใหม่สไตล์อังกฤษ
วันนี้สวนฮาร์ด สเคป ยังได้รับความนิยมอยู่ ขณะเดียวกันนักจัดสวนหลายคนเริ่มหันไปให้ความสนใจกับการจัดสวนในรูปแบบใหม่ๆ “สวนที่แห้งๆ มีไม้ไม่กี่ต้น เริ่มจะดูน้อยไปแล้วสำหรับคนไทยๆ เราชอบต้นไม้เยอะๆ อยู่ เลยเกิดการหิวหาต้นไม้แน่นๆ เยอะๆ แต่ว่าจะกลับไปสวนบาหลี หรือสวนทรอปิคอลที่เขียวๆ ดำๆ มืดๆ ชื้นๆ ก็ดูเก่าไปนิดหนึ่ง ตอนนี้คนชอบจัดสวนด้วยดอกไม้ ไม่ใช่เพราะว่าเราต้องการดอกไม้หรอกนะ เพียงแต่ว่าสวนสมัยก่อนใบจะใหญ่ๆ เขียวๆ เบื่อเขียวๆ เบื่อใบใหญ่ๆ อยากได้ที่มันเป็นเท็กซ์เจอร์เล็กๆ ใบเล็กๆ มีดอกมีอะไรที่คล้ายที่สุดคือสวนของประเทศอังกฤษสวนตามพระราชวังอะไรอย่างนั้น” คุณเจรมัยบอก
“คำว่าสวนอังกฤษเลยเป็นเทรนด์ที่มาใหม่ในปีนี้ แต่ไม่ได้หมายความว่าเราจะจัดสวนอังกฤษ นะ อย่างไรก็ปลูกไม่ได้อยู่แล้วในบ้านเรา แต่ชอบที่มันละเอียดมากกว่า มันคงไม่ใช่กุหลาบ หรือดอกไม้แปลกๆ ไม้เมืองหนาว แต่เป็นเรื่องของรายละเอียดเราทำสวนให้เป็นพุ่มๆ เหมือนมันขึ้นเองตามธรรมชาติแต่จริงๆ แล้วเราจัดเองทั้งหมดเลย”
สวนสวยด้วยพืชผัก
‘ผักสวนครัว รั้วกินได้’ เป็นคำที่เราได้ยินกันมาช่วงระยะหนึ่งแล้ว คุณเจรมัย บอกว่า พืชที่เราเรียกกันว่า ‘ผัก’ ไม่เพียงกินได้เท่านั้นแต่ยังสามารถปลูกให้สวยงามได้ด้วย
“จริงๆ แล้วพันธุ์พืชมีตั้งหลายพันธุ์ หลักๆ สำหรับเรา คนธรรมดา เราจะพูดอยู่สองอย่าง พืชที่ใช้ประดับคือไม้ประดับ อีกอย่างคือพืชที่ไว้ใช้งาน ก็มีมากมายพวกไม้ที่เอาลำต้นไว้ใช้ทำไม้แปรรูป แต่ที่เราใกล้ที่สุดคือพวกไม้กินได้ หรือเรียกง่ายๆ คือผักนั่นเอง พวกคะน้า บร็อกโคลี หัวกะหล่ำ ตำลึง พวกนี้จริงๆ แล้วฝรั่งเขาใช้เป็นไม้ประดับด้วย” คุณเจรมัยเล่าให้ฟัง
“เราอาจจะคิดว่า มันเป็นพืชผักสวนครัว ที่จะปลูกอย่างไรให้มันสวย ในบ้านเรามีอะไรบ้าง พริก กะเพรา สะระแหน่ เราจะดูเป็นพืชกินได้ที่ไม่มีความสวยงาม แต่จริงๆ แล้วเทรนด์หนึ่งที่มาในประเทศเพื่อนบ้านเราโดยเฉพาะสิงคโปร์ มาเลเซีย หรือประเทศไกลๆ อย่างอังกฤษ เขาใช้ผักมาจัดสวนกันเยอะมากๆ แม้กระทั่งสวนแนว ตั้งซึ่งเป็นคำสมัยใหม่แค่เอาไปรวมกับผักกลายเป็นผักแนวตั้งเอาไปแขวนบน กำแพงมันก็กลายเป็นอะไรที่น่าสนใจได้ และเราไม่ต้องกลัวเลยว่าผักมันอยู่ได้สามเดือนหรืออะไร มันถูก มันกินได้ก็เอาไปกินแล้วก็ปลูกใหม่ซื้อมาปลูกเลยก็ได้หรือจะเลี้ยงจากเมล็ด ก็ได้”
วิธีการปลูกพืชผักให้มีความสวยงาม คุณเจรมัยแนะนำว่า
“สวนครัว ไม่ได้สวยด้วยตัวของมันเอง มันสวยด้วยวิธีเลี้ยง อย่างมะเขือเทศถ้าเราปลูกให้มันเลื้อยไปตามพื้นดินจะไม่สวย เราทำซุ้มทำระแนงให้มันเลื้อยมันก็สวยได้ ผักบางประเภทเรารู้แล้วว่าอันนี้ต้นเล็กอันนี้ต้นใหญ่ อันนี้กินรากลึกอันนี้กินรากน้อย เราก็เลือกความสูงของกระบะที่ต่างกันเป็นกระบะใหญ่บ้างเล็กบ้างแล้วจัดรวม กัน มีสูงมีต่ำมีเล็กมีใหญ่มีพันธุ์ไม้คละสีกัน บางอันเป็นดอกอย่างบร็อกโคลีพอเป็นดอกมันก็เริ่มสวย ปลูกบร็อกโคลีทั้งสวนก็ดูเป็นไร่ผักไปเราก็ปลูกต้นเดียวพอแล้วเอาสะระแหน่เป็นพืชคลุมดินสวยๆ มาปลูกคลุมไปก็สวยดี”
