แบบหลังคาทรงจั่ว หรือหน้าจั่ว หรือหลังคาทรงมะนิลา (Gable roof) เป็นหลังคาที่มีวัสดุมุง เช่น กระเบื้อง สังกะสี สำหรับความลาดชั้นของหลังคาก็ขึ้นอยู่กับความนิยม และชนิดของวัสดุที่่มุง ถ้าหลังคามีมุมสูง จะทำให้เกิดช่องว่างใต้หลังคามาก ช่องว่างนี้เป็นตัวฉนวนกันความร้อนได้ดี เราจะเห็นหลังคาทรงจั่วได้ง่ายในประเทศไทย เพราะเป็นแบบหลังคาที่นิยมมุงกัน
แบบหลังคาทรงปั้นหยา (Hip Roof) เป็นหลังคาที่มีความลาดชั้นของหลังคาทั้ง 4 ด้าน มีช่องอากาศอยู่ใต้หลังคาเป็นฉนวนป้องกันความร้อน หลังคาปั้นหยาป้องกันแดด และฝนได้ดี ทำให้เหมาะกับเขตอากาศร้อนชื้นอย่างประเทศไทยเราได้ดีเช่นกัน หลังคาทรงปั้นหยาจะทำให้บ้านดูโอ่อ่า ภูมิฐานกว่าหลังคาทรงอื่น
แบบหลังคาทรงเพิงหมาแหงน (Lean to roof) เป็นหลังคาที่มีความลาดเอียงเพียงด้านเดียว มีช่องว่างใต้หลังคาน้อย เหมาะกับบ้านหลังเล็ก ๆ หรือบ้านสไตล์โมเดิร์น
หลังคาทรงแบน (Flat roof) เป็นหลังคาที่ไม่มีช่องอากาศ สร้างขึ้นมาเพื่อต้องการใช้ที่ใต้หลังคาเดินท่อต่าง ๆ ทำด้วยวัสดุที่เป็นเนื้อเดียวกัน เช่น คอนกรีตเสริมเหล็ก ไม่เหมาะสำหรับใช้กับบ้านที่อยู่อากาศ แต่ก็มีเห็นบ้างสำหรับบ้านสไตล์โมเดิร์น หรืออาคารขนาดใหญ่ที่ต้องการใช้เนื้อที่บนหลังคาไว้ทำประโยชน์อย่างอื่น หรือจะทำเป็นดาดฟ้า ต้องระวังเรื่องน้ำขัง ซึมลงเข้ามาในตัวบ้าน
นอกจากแบบหลังคาอย่างที่กล่าวมาแล้วก็ยังมีการผสมกันระหว่างแบบหลังคาบ้านทรงต่าง ๆ เพื่อให้เกิดความสวยแปลกตามากยิ่งขึ้น เช่น การผสมกันระหว่างหลังคาทรงหน้าจั่ว และหลังคาทรงปั้นหยา หรือหลังคาแบบเพิงหมาแหงนหลาย ๆ หลังคาร่วมกัน นอกจากนี้ยังมีหลังคาทรงอิสระตามใจชอบที่สถาปนิกออกแบบมา ทำให้เป็นเอกลักษณ์ของบ้านหลังนั้น ๆ มากยิ่งขึ้น
credit : gookroomidea.com